Uszkodzenia stożka rotatorów

Uszkodzenia stożka rotatorów to częsty problem ortopedyczny powodujący dolegliwości bólowe i zaburzenia pełnego zakresu ruchu stawu barkowego. Uszkodzenia stożka rotatorów zdarzają się u młodszych pacjentów, ale najczęściej dotykają osób po 50. roku życia. Statystycznie co trzeci człowiek w wieku powyżej 65 lat może mieć uszkodzenia stożka rotatorów, choć nie każdy będzie tego świadomy.

Na czym polega uszkodzenie stożka rotatorów?

Stożek rotatorów (lub pierścień rotatorów) to grupa mięśni, które znajdują się w przedniej, górnej oraz tylnej powierzchni łopatki. Zbiegają się one wokół głowy kości ramiennej, czyli górnej części kości ramienia. Końcówki mięśni stożka rotatorów, zwane ścięgnami, przyczepiają się jak taśmy do głowy kości ramiennej, dzięki czemu odpowiadają za jej ruch i obrót. W skrócie stożek rotatorów to ważny "silnik" naszego barku, który umożliwia ruch barku oraz pomaga w obracaniu czy unoszeniu ramienia.

Jakie są przyczyny uszkodzeń stożka rotatorów?

Ponieważ staw barkowy jest bardzo ruchomy, jego ścięgna ulegają licznym obciążeniom. Z biegiem czasu, zwłaszcza u osób starszych (50+), ścięgna ulegają zmianom zwyrodnieniowym i tracą swoją elastyczność. To sprzyja ich stopniowemu „przecieraniu“ i podatności na zerwania np. w wyniku urazu.

Rzadziej, ale uszkodzenia te mogą dotyczyć też młodszych pacjentów – zwłaszcza sportowców czy osób, które wykonują powtarzające się prace z uniesionymi do góry ramionami.

Najczęstsze objawy uszkodzenia ścięgien stożka rotatorów

• nasilone dolegliwości bólowe, często bóle nocne. Ból może się też nasilać przy podnoszeniu ramion do góry
• ograniczenie funkcji (ruchomości) barku
• ograniczona ruchomość barku połączona jest często z poczuciem spadku siły w tym obrębie

Jak wygląda diagnostyka uszkodzeń stożka rotatorów?

Diagnostyka polega na dokładnym badaniu klinicznym i wykonaniu badań obrazowych, czyli RTG, USG i rezonansu magnetycznego. Istotne jest dokładne ustalenie ogólnego stanu zdrowotnego pacjenta, określenie oczekiwań oraz analiza tzw. „naprawialności“ uszkodzenia, a więc określenie lokalnego potencjału gojenia tkanek. Jest to kluczowe w przypadku podjęcia decyzji o sposobie leczenia.

Leczenie uszkodzeń stożka rotatorów: może być zachowawcze lub operacyjne.

Leczenie uszkodzeń stożka rotatorów

Leczenie nieoperacyjne

Zwykle możliwa jest próba leczenia nieoperacyjnego, czyli próba adaptacji barku do zaistniałego uszkodzenia, która polega na kilkumiesięcznym programie rehabilitacji. Dzięki temu możliwe jest załagodzenie lub zniesienie bólu i przywrócenie funkcji stawu. Pełna sprawność kończyny jest zwykle nieco mniejsza niż w przypadku w pełni zdrowego stawu,

Leczenie operacyjne

Artroskopowa rekonstrukcja stożka rotatorów - wskazane jest u młodszych pacjentów, osób aktywnych i u osób, u których leczenie rehabilitacyjne nie przynosi efektów. Artroskopowa rekonstrukcja stożka rotatorów polega na ponownym przymocowaniu uszkodzonych ścięgien do kości, a więc jest to próba odtworzenia anatomicznej, prawidłowej budowy stawu.

Czasami dochodzi do uszkodzeń masywnych, które można stwierdzić wyłącznie podczas operacji. Wtedy należy rozważyć inne techniki operacyjne w zależności od wieku i stanu pacjenta, np. transfery mięśniowe lub endoprotezę odwróconą.

Rehabilitacja

Rehabilitacja uszkodzenia stożka rotatorów polega na stopniowym wzmacnianiu mięśni i ścięgien wokół stawu barkowego. Zazwyczaj zaczyna się od łagodnych ćwiczeń rozciągających i wzmacniających, które pomagają poprawić ruchomość i elastyczność barku.

W kolejnych etapach wprowadza się bardziej zaawansowane ćwiczenia, które mają na celu odbudowę siły mięśniowej i poprawę stabilności stawu. Ważnym elementem rehabilitacji jest także trening propriocepcji, czyli zdolności do kontrolowania pozycji stawu, co pomaga uniknąć dalszych urazów.

Czas trwania rehabilitacji: może trwać kilka miesięcy, a jej długość i intensywność zależą od stopnia uszkodzenia oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W tym czasie pacjent pracuje pod opieką fizjoterapeuty, który monitoruje postępy i dostosowuje program ćwiczeń do potrzeb pacjenta. Celem rehabilitacji jest przywrócenie maksymalnej możliwej funkcji barku, zmniejszenie bólu oraz umożliwienie pacjentowi powrotu do normalnych codziennych aktywności.

Autor: Dr hab. n. med. Bartłomiej Kordasiewicz