Leczenie zmian zwyrodnieniowych barku
Leczenie nieoperacyjne
W przypadku zmian zwyrodnieniowych stawu łopatkowo-ramiennego w pierwszym okresie objawów leczenie jest nieoperacyjne i polega na stosowaniu leków zmniejszających ból i stan zapalny. Bardzo ważne jest, aby chory zrozumiał na czym polega proces „zużywania” stawu i ograniczył aktywność, która może ten proces przyspieszać.
Oznacza to niestety, że na wstępnym etapie istotne jest zrozumienie ograniczeń spowodowanych przez zniszczenie powierzchni stawowych. W tym okresie należy zmniejszyć obciążenia i aktywność, „dopasowując się” do możliwości stawu.
Delikatna rehabilitacja pomaga utrzymać funkcje stawu, ale zwykle nie jest w stanie przywrócić pełnej ruchomości.
Kwas hialuronowy, kolagen, czynniki wzrostu a zmiany zwyrodnieniowe barku: czy działają?
Co bardzo istotne, stosowanie różnych preparatów (np. kwas hialuronowy, kolagen, czynniki wzrostu) w postaci iniekcji dostawowych jest wciąż na etapie badań naukowych. Teoretycznie substancje wstrzykiwane do stawu powinny poprawiać ślizg, zmniejszać ból lub sprzyjać regeneracji uszkodzonej chrząstki. Mimo logicznych podstaw naukowych, ich skuteczność – szczególnie w stawach kończyny górnej – jest wciąż nieudowodniona.
Stosowanie iniekcji sterydowych do stawu należy uznać za ostateczność – jest to leczenie akceptowane tylko w wyjątkowych sytuacjach. Należy pamiętać, że sterydy mogą prowadzić do nasilenia zmian zwyrodnieniowych. Dodatkowo, każdy zastrzyk do stawu zwiększa ryzyko infekcji w przypadku leczenia operacyjnego w przyszłości.
Leczenie operacyjne
W przypadku nasilonych dolegliwości wskazane jest leczenie operacyjne.
- U młodszych pacjentów możliwa jest artroskopia barku, której celem jest oczyszczenie stawu i usunięcie potencjalnie głównych źródeł bólu. Może to spowolnić nieco narastanie dolegliwości, a więc odsunąć w czasie decyzję o endoprotezie. Ponieważ w tej sytuacji artroskopia barku ma charakter „czyszczący” to praktycznie natychmiast po operacji możliwy jest ruch barku, a powrót do codziennych aktywności zajmuje zwykle od 4 do 12 tygodni.
- U starszych pacjentów, w przypadku bardzo nasilonych zmian, leczenie polega na założeniu endoprotezy barku, a więc na usunięciu zniszczonych powierzchni stawowych i zastąpieniu ich gładkimi elementami – zwykle jest to polietylen i metal. Endoproteza barku jest trzecią najczęściej stosowaną endoprotezą stawu (po biodrze i kolanie), a więc jest to procedura wykonywana często. Istnieją różne typy implantów (główne dwa to endoproteza anatomiczna i odwrócona), a decyzja o sposobie operacji podejmowana jest na podstawie badania klinicznego oraz badań obrazowych, zwykle uwzględniając charakter zmian kostnych stawu i bardzo precyzyjne parametry techniczne implantów – jest to tzw. planowanie przedoperacyjne.
Powrót do codziennych aktywności po endoprotezie barku zajmuje zwykle ok. 12 tygodni, choć ostateczny efekt operacji uzyskuje się zwykle po 6-12 miesiącach.
Autor: Dr hab. n. med. Bartłomiej Kordasiewicz
