Niestabilność stawu skokowego (niestabilność kostki, nawykowe podwichnięcie stawu skokowo-goleniowego)

Staw skokowo-goleniowy (inaczej kostka) łączy kości podudzia z kośćmi stopy. Odpowiada za ruch stopy do góry – do dołu – jest bardzo ważny w chodzeniu, bieganiu, skakaniu.

Na czym polega niestabilność stawu skokowego?

Niestabilność stawu skokowego jest to choroba ortopedyczna, która powstaje w wyniku skręceń stawu skokowego. Niekiedy ta dolegliwość może wystąpić już po jednym skręceniu, ale zwykle dochodzi do niej po wielu urazach tego rodzaju. Najczęściej tego typu skręcenia występują podczas uprawiania sportów, na przykład koszykówki czy siatkówki.

Najczęstsze objawy niestabilności stawu skokowego

Schorzenie to najczęściej objawia się:

• ponawiającymi się skręceniami stawu skokowego
• poczuciem niepewności stawu, tzn. poczuciem, że staw zaraz się skręci, że nodze nie można zaufać, że trzeba uważać podczas stawiania kroków
• łatwością podkręcania – czegoś w rodzaju małego skręcenia, niepełnego urazu, któremu może towarzyszyć obrzęk stawu skokowego
• problemami wtórnymi do niestabilności: uszkodzeniami chrząstki stawu skokowego lub konfliktem stawu skokowego. Konflikt ten występuje w przewlekłej niestabilności, w stawie powstają wówczas osteofity – wyrośla, narośla kostne. Mogą one powodować ograniczanie zakresu ruchomości stawu i ból – w mechanizmie zderzania (konfliktowania) się osteofitów

Jak wygląda diagnostyka niestabilności stawu skokowego?

Podstawą jest diagnostyka ortopedyczna – badanie rękami, palpacyjne (dotykanie, naciskanie) i specjalne testy, takie jak test szuflady przedniej. To test, podczas którego jedną ręką należy wysunąć kość skokową do przodu, a drugą stabilizować podudzie. Niestabilność jest wyczuwalna, czasami widoczna. Co najważniejsze tego rodzaju testy wymagają praktyki i wyczucia w rękach, nie zalecamy przeprowadzania tego rodzaju testu samodzielnie. W następnym kroku ortopeda ocenia staw w badaniu USG stawu skokowego. Uzupełniająco używa się badania rentgenowskiego RTG stawu skokowego i rezonansu magnetycznego MRI stawu skokowego – te badania mają wyjaśnić dodatkowe wątpliwości, które mogą wyniknąć w toku diagnozowania.

Leczenie niestabilności stawu skokowego

Leczenie nieoperacyjne

W pierwszym kroku zasadne jest podjęcie leczenia nieoperacyjnego, czyli rehabilitacji stopy. Fizjoterapeuci uczą odpowiednich ćwiczeń, pracują nad koordynacją mięśniową, aby przywrócić pełną sprawność stopy. To rozwiązanie dobrze sprawdza się u większości pacjentów. Część pacjentów oraz większość sportowców nie ma pełnej poprawy po fizjoterapii, tzn. nie jest w stanie wrócić do poziomu sprzed kontuzji, poziomu sportowego; wówczas doświadczony ortopeda decyduje o leczeniu operacyjnym.

Leczenie operacyjne

Istnieje wiele technik operacyjnych w przypadku niestabilności stawu skokowego, wszystkie one mają na celu odtworzenie wydolnych więzadeł stabilizujących kostkę. Najczęściej wybierana przez chirurgów ortopedów jest naprawa uszkodzonych więzadeł, w bardziej zaawansowanych uszkodzeniach – rekonstrukcja więzadeł z przeszczepu własnego, przeszczepu z banku lub materiału sztucznego. Decyzję o sposobie leczenia najlepiej powierzyć doświadczonemu ortopedzie.

Autor: Dr hab. n. med. Andrzej Boszczyk