Kiedy powinny zostać wykonane?

Wskazaniami do tych badań są takie objawy jak osłabienie, męczliwość, zaburzenia czucia, drętwienie, bóle kończyn, okolic intymnych oraz innych części ciała, bóle mięśni, uczucie pieczenia i inne przykre doznania, dwojenie obrazu, opadanie powiek, zaburzenia funkcji seksualnych oraz inne dolegliwości, które wg Państwa Lekarza mogą wskazywać na uszkodzenia obwodowego układu nerwowego lub chorobę mięśni. Najczęstszymi chorobami diagnozowanymi za pomocą przewodnictwa nerwowego (inaczej zwanego neurografią) i elektromiografii (EMG) są: zespół cieśni nadgarstka, uszkodzenie n. łokciowego oraz nerwu strzałkowego a także inne neuropatie/zespoły tzw. uciskowe. Innym, ważnym wskazaniem do wykonania przewodnictwa i EMG są urazy nerwów obwodowych z następowym osłabieniem i zaburzeniami czucia. Ponadto badania te wykonuje się przy podejrzeniu różnego rodzaju polineuropatii/neuropatii obwodowych, choroby neuronu ruchowego, stwardnienia zanikowego bocznego (SLA), miopatii, zapaleń mięśni, miotonii, dystrofii a także zaburzeń transmisji nerwowo-mięśniowej jak miastenia czy zespół Lamberta-Eatona. EMG przydatne jest także w diagnozowaniu zaburzeń pobudliwości nerwowo-mięśniowej jak np. tężyczka.

W IdeaOrtopedia wykonujemy także trudno dostępne i rzadko wykonywane badania przewodnictwa nerwów sromowych (u kobiet) oraz odruchu opuszkowo-jamistego i przewodnictwa nerwu płciowo-udowego (u mężczyzn). Wskazaniami do tych badań są bóle okolic intymnych oraz zaburzenia funkcji seksualnych.

Jak wygląda badanie EMG i przewodnictwa nerwowego?

Badanie trwa od dziesięciu minut do nawet godziny. Przewodnictwo nerwowe polega na stymulacji określonego nerwu elektrodami powierzchniowymi (niektóre nerwy np. nerw skórny boczny uda moga wymagać stymulacji elektrodami igłowymi, wprowadzanymi w pobliże nerwu) i odbiorze pobudzenia w innym punkcie tego nerwu, elektrodami zwykle również powierzchniowymi. Elektromiografia polega na wkłuwaniu elektrod igłowych w określone mięśnie. W trakcie elektromiografii Pacjent proszony jest o całkowite rozluźnienie mięśnia, a następnie o jego napięcie z różną siłą. EMG oraz przewodnictwo nerwowe może wiązać się z dyskomfortem lub nawet bólem. Doświadczenie i sztuka lekarza wykonującego pozwalają jednak zminimalizować je w znacznym stopniu i uczynić badanie dobrze tolerowanym.

BADANIE PRZEWODNICTWA NERWOWEGO i EMG

Ultrasonografia nerwów obwodowych i mięśni jest badaniem uzupełniającym diagnostykę elektrofizjologiczną: podczas gdy przewodnictwo i EMG badają funkcję nerwów i mięśni, USG jest w stanie zidentyfikować zmiany morfologiczne, towarzyszące zaburzeniom przewodnictwa i zaburzeniom czynności bioelektrycznej mięśni. Zmiany te obejmują m.in. widoczny ucisk na nerw, zapalenie nerwów, czy obecność guzów wewnątrz nerwowych. Szczególnie istotnym wskazaniem do USG jest uraz nerwu (nerwów), gdzie udokumentowanie przerwania jego ciągłości pomaga podjąć odpowiednio szybko decyzję o ewentualnej, operacyjnej rekonstrukcji nerwu. USG mięśni może udokumentować ich atrofię, zwłóknienie, zwapnienie a także naderwanie czy zerwanie jednego z przyczepów.

OBRAZY USG NERWÓW i MIĘŚNI

W IdeaOrtopedia stosujemy USG także w leczeniu schorzeń nerwów obwodowych. Leczenie to polega na wstrzyknięciu odpowiednich preparatów (znieczulających i/lub przeciwzapalnych) w pobliże chorego nerwu – pod kontrolą USG. Najczęstszym zabiegiem tego typu jest hydrodyssekcja (hydrodekompresja) czyli nieoperacyjne leczenie lekko- lub średniozaawansowanego zespołu cieśni nadgarstka. W metodzie tej, pod kontrolą ultrasonografii, dokonuje się oddzielenia (dyssekcji) nerwu od otaczających tkanek, głównie od troczka zginaczy, za pomocą strumienia iniektatu ze strzykawki 5ml. Zabieg taki przywraca mobilność nerwu i poprawia parametry przewodnictwa. Metoda jest minimalnie inwazyjna i bezpieczna. Zazwyczaj, po zabiegu występują drętwienia w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego (dłoniowa powierzchnia palców I-III oraz połowy palca IV a także część powierzchni dłoni). Trwają one jednak zaledwie kilka godzin. Zaleca się także unikanie znacznych obciążeń kończyny w dniu zabiegu. Uciążliwości te jednak nie znajdują porównania z około miesięcznym okresem znacznego ograniczenia funkcjonowania kończyny po klasycznym leczeniu czyli operacji przecięcia troczka. W IdeaOrtopedia preferujemy użycie do hydrodyssekcji długodziałającego sterydu (Diprophos) razem ze środkiem znieczulającym (Lignocainum 2%). Wg naszych doświadczeń użycie obu wymienionych preparatów wywołuje jedynie ograniczone dolegliwości bezpośrednio po zabiegu. Ustąpienie dolegliwości natomiast dotyczy prawie wszystkich leczonych pacjentów z lekko- lub średniozaawansowanym zespołem cieśni i zazwyczaj jest długotrwałe. W bardziej zaawansowanych przypadkach, hydrodyssekcja może przynieść poprawę niepełną i przemijającą. W IdeaOrtopedia, perspektywy trwałości i stopień poprawy, którą będzie można uzyskać dzięki hydrodekompresji omawiane są z każdym pacjentem indywidualnie, przez lekarza neurologa z doświadczeniem w chorobach nerwowo-mięśniowych i w neurofizjologii klinicznej. Decyzja o wykonaniu hydrodyssekcji (hydrodekompresji) podejmowana jest zawsze wspólnie z Pacjentem.

Czas trwania zabiegu wynosi około 20 minut. W klinice hydrodyssekcja wykonywana jest w warunkach maksymalnej sterylności, m.in. z użyciem sterylnego żelu USG oraz sterylnej osłony na głowicę USG. Dzięki wysokiej jakości aparatowi USG, powikłania (z wyjątkiem wspomnianego krótkiego okresu drętwienia) nie zdarzają się.

Biopsja skóry jest podstawową metodą diagnostyki tzw. neuropatii cienkich włókien, procesu chorobowego, selektywnie uszkadzającego cienkie, czuciowe i autonomiczne włókna nerwowe. Mały rozmiar tych włókien sprawia, że są one niedostępne badaniu przewodnictwa a także niewidoczne w badaniu USG. Neuropatia cienkich włókien charakteryzuje się głównie dolegliwościami czuciowymi jak ból, przeczulica, tzw. allodynia, czyli odczuwanie blu w reakcji na bodziec w normalnych warunkach wywołujący jedynie wrażenie dotyku (np. uczucie bólu czy pieczenia wywoływane przez kołdrę spoczywająca na stopach), a także tzw. objawami autonomicznymi jak kołatanie serca, brak lub nadmierna potliwość, czy zaburzenia funkcji seksualnych.

Kiedy nie można wykonywać badań przewodnictwa, EMG, USG oraz biopsji skóry?

Przeciwwskazaniem jest alergia na stosowany żel. Przeszkodą mogą też okazać się opatrunki, zwłaszcza gipsowe w okolicy nerwów i mięśni, które mają być zbadane. Ponadto nie można używać elektrod igłowych, ani pobierać skóry jeśli istnieją ciężkie zaburzenia krzepliwości lub pacjent stosuje silne leki przeciwkrzepliwe (mniej silne leczenie przeciwkrzepliwe jak: Acard, Cropidogrel, czy mniejsze dawki heparyny nie stanowią przeciwwskazania), a także gdy badany obszar objęty jest skórną infekcją. W przypadku występowania powyższych zaburzeń lub przyjmowania leków prosimy o wcześniejsze powiadomienie nas o tym fakcie. Zwykle po odpowiednim, wcześniejszym przygotowaniu (odstawienie na krótki czas leków przeciwkrzepliwych, oznaczenie parametrów krzepliwości), możliwe jest bezpieczne wykonanie naszych badań u niemal każdego chorego.

Jak przygotować się do badań?

Jeśli lekarz, który zalecił leczenie przeciwkrzepliwe wyraz zgodę, należy przestać przyjmować leczenie przeciwkrzepliwe 24 godziny przed badaniem. (Istnieją jednak bezwzględne wskazania medyczne do stosowania leków przeciwkrzepliwych, kiedy ich odstawienie może wiązać się ze znacznym ryzykiem wystąpienia poważnych chorób sercowo-naczyniowych, jak zawał serca cyz udar mózgu, a nawet śmierci. Z tego powodu podkreślamy konieczność uprzedniej konsultacji z lekarzem prowadzącym Państwa leczenie przeciwkrzepliwe. W przypadku niemożności jego odstawienia, postaramy się jak najlepiej zaplanować diagnostykę, bez naruszania ciągłości tkanek).

Na badanie lepiej jest nie przychodzić na czczo, z uwagi na możliwy, długi czas badania. Nie należy przed badaniem nakładać kremów ani maści na skórę. W miarę możliwości należy także usunąć plastry i opatrunki (Jeśli jest to zaakceptowane przez lekarza kierującego).

W przypadku zaplanowanej próby tężyczkowej, prosimy o odstawienie suplementacji wapnia, magnezu i potasu 72 godziny przed badaniem. (Jeśli przymują Państwo te eletrolity ze wskazań kardiologicznych, zalecamy także uprzednią konsultację z odpowiednim lekarzem prowadzącym).

W przypadku zaplanowanej próby zmęczeniowej (badania w kierunku miastenii czy zespołu Lamberta-Eatona) prosimy o odstawienie ewentualnie przyjmowanego Mestinonu a także innych inhibitorów acetylocholinesterazy 24 godzny przed badaniem.